نحوه رفع تعهدات ارزی

صادرات، به دلیل اینکه با ورود ارز به کشور همراه است، نقش مهمی در رشد و پیشرفت اقتصاد کشور دارد؛ با این وجود گاها، صادرات کالا از سوی برخی از صادرکنندگان، با واردات ارز همراه نبوده، که این امر سبب بروز مشکلاتی برای دولت‌ها گردیده است. در جهت رفع این مشکل، بانک مرکزی در سال هزار و سیصد و نود و هفت، دستور العمل نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور را تصویب نمود. به موجب آن صادرکنندگان، ملزم شدند تا از طریق سامانه نیما و طبق مقررات نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات، برای رفع تعهدات ارزی خود اقدام نمایند؛ در غیر این صورت، حق برخورداری از معافیت‌های مالیاتی را نخواهند داشت.

لذا، با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله پیش رو ابتدا به تشریح نحوه رفع تعهدات ارزی پرداخته و پس از معرفی سامانه نیما، در خصوص مهلت، نحوه و روش‌های انجام آن را توضیح خواهیم داد و در پایان در مورد بخشنامه رفع تعهدات ارزی، صحبت خواهیم کرد.

منظور از رفع تعهدات ارزی چیست؟

بر خلاف واردات کالا به کشور که همواره با خروج ارز همراه است، صادرات سبب ورود ارز به کشور و کمک به توسعه اقتصاد کشور می‌گردد. این مساله در سال های اخیر، با توجه به اینکه صادرکنندگان از انواع مشوق های دولتی، مانند معافیت مالیاتی برخوردار بوده و همچنین، نظر به اینکه موجب خروج بخشی از کالا و خدمات تولیدی از کشور شده اما با ارز وارد شده، جایگزین نشده است، مشکلاتی را برای دولت و اقتصاد ایجاد کرده است. در واقع این مسئله موجب خروج بخشی از کالا و خدمات تولیدی از کشور شده اما با ارز حاصله، جایگزین نشده است.

در همین راستا بانک مرکزی(در سال 1397) دستورالعملی مبنی بر معافیت‌های مالیاتی صادرکنندگان منوط بر رفع تعهدات ارزی و بازگشت ارز حاصل از صادرات تصویب و ابلاغ نمود. بر طبق این دستورالعمل صادرکنندگان معاف از مالیات می‌باشند اما مالیات صادرات این اشخاص در هنگام صادرات از طریق گمرک وصول می‌شود؛ لیکن می‌توانند با بازگرداندن ارز حاصل از صادرات و رفع تعهدات ارزی از طریق سامانه مربوطه، برای استرداد مالیات پرداخت شده، طبق شیوه‌نامه‌های قانونی، اقدام نمایند. در این راستا، در سال هزار و چهارصد، بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات، توسط کمیته ماده (2) شورای عالی هماهنگی اقتصادی، به تصویب رسید که مطابق آن، صادرکنندگان می توانند در مهلت های مقرر قانونی، با بازگردانی 90 درصد ارزش پروانه های صادراتی اعلامی توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، به چرخه اقتصادی کشور، برای رفع تعهدات ارزی خود اقدام نمایند.

روش‌های رفع تعهدات ارزی

صادرکنندگان جهت رفع تعهدات ارزی و نیز برخورداری از معافیت مالیاتی مربوطه، می‌بایست مطابق دستورالعمل “نحوه رفع تعهدات ارزی” از طریق یکی از روش‌های قانونی و در مهلت مقرر، ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند.
لذا در این بخش، به توضیح روش‌های نحوه رفع تعهدات ارزی، مطابق بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات، مصوب کمیته ماده(2) شورای عالی هماهنگی اقتصادی، خواهیم پرداخت:

فروش ارز حاصل از صادرات(در قالب حواله در سامانه نیما)
انتقال ارز حاصل از صادرات(به بانک‌‌ها و صرافی‌های مجاز، به صورت اسکناس)
انجام واردات در مقابل صادرات
انتقال ارز حاصل از صادرات به شخص دیگر
بازپرداخت دیون تسهیلات ارزی که از بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، فاینانس، حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه ملی

نحوه و مراحل رفع تعهدات ارزی

یکی از مهم‌ترین روش‌های رفع تعهدات ارزی صادرات، فروش ارز حاصل از صادرات در قالب حواله در سامانه نیما می‌باشد؛ لذا صادرکنندگان برای دسترسی به سامانه نیما، می‌بایست از طریق سامانه جامع تجارت ایران، به آدرس اینترنتی ntsw.ir اقدام نمایند.

مراحل رفع تعهدات ارزی، از طریق سامانه نیما

به منظور ورود به سامانه نیما، آدرس سامانه جامع تجارت، به آدرس ntsw.ir را در آدرس بار مرورگر خود وارد نمایید تا مطابق تصویر زیر وارد سامانه شوید.
پس از ورود به سامانه، بر روی دکمه ورود در بالا سمت چپ، کلیک نمایید.

نام کاربری و کلمه عبور خود را وارد کرده و بر روی دکمه ورود کلیک کنید.

دراین مرحله از مراحل نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات، از منوی عملیات ارزی و سپس، زیر منوی مدیریت عملیات ارزی، بر روی گزینه فروش ارز کلیک نمایید.

در صفحه جدید، دکمه ایجاد عرضه جدید را بزنید.

اکنون، می توانید مشخصات مربوط به ارزی که قصد فروش آن را دارید، در کادرهای مربوطه وارد کرده و در پایان، دکمه ثبت و تمام را کلیک نمایید.

اکنون، به منظور پیگیری فروش ارز، در قسمت عرضه ها و از ردیف مربوط به معامله خود در جدول پایین صفحه، بر روی دکمه جزئیات، درردیف معامله کلیک کنید تا اگر پیشنهاد خرید ارز متعلق به شما از سوی یک صرافی، ثبت شده، آن را مشاهده کنید.

در این مرحله از مراحل نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات، می توانید با وارد کردن اطلاعات مربوط به مبلغ ارزی که قصد فروش آن را دارید، نام بانک، شماره حساب، شماره شبا و نام صاحب حساب و در پایان، با کلیک بر روی دکمه انتخاب، پیشنهاد صرافی را قبول کنید.

در ادامه، در صفحه اصلی حساب کاربری خود، از قسمت معاملات و از جدول پایین صفحه، برروی دکمه جزئیات در ردیف معامله مد نظر خود کلیک کنید.

 

در صفحه جدید، اطلاعات واریز وجه حواله از سوی صرافی را ملاحظه می کنید؛ در صورتی که اطلاعات، مورد تایید شما می باشد، دکمه تایید صدور حواله ارزی را کلیک نمایید.

به این ترتیب، مراحل فروش ارز حاصل از صادرات، در قالب حواله در سامانه نیما، طبق روند قانونی نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات، به اتمام رسیده و شما می توانید برای معافیت مالیاتی خود اقدام نمایید

مهلت رفع تعهدات ارزی

مهلت رفع تعهدات ارزی، بر طبق راهنمای منتشر شده از سوی بانک مرکزی حداکثر 6 ماه از زمان صدور پروانه گمرکی می‌باشد.
با این حال، بر اساس آخرین مصوبه کمیته اقدام ارزی، مهلت رفع تعهدات ارزی سال‌های 1398 و 1399، تا پایان مرداد ماه و مهلت رفع تعهدات ارزی سال 1400، تا پایان 1401، تمدید گردیده که این مهلت شامل معافیت‌‌های مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات نخواهد بود.
در صورت اعلام مهلت برای سال 1402، در متن مقاله اطلاع رسانی خواهد گردید.

بخشنامه رفع تعهدات ارزی

در سال 1397 بانک مرکزی دستورالعمل نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور را برای نخستین مرتبه، تصویب و اعلام کرد که به موجب آن صادرکنندگان ملزم شدند تا از طریق یکی از روش‌های نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات، برای بازگرداندن ارز وارداتی خود به چرخه اقتصاد، اقدام نمایند. این دستورالعمل، در سال هزار و چهارصد، با تصویب بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات، از سوی کمیته ماده (2) شورای عالی هماهنگی اقتصادی، به روزرسانی شد که مطابق آن، صادرکنندگان می‌توانند در مهلت‌های مقر قانونی، با بازگردانی 90 درصد ارزش پروانه‌های صادراتی اعلامی توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، به چرخه اقتصادی کشور، تعهدات ارزی خود را رفع نمایند.

بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات، از سوی کمیته ماده (2) شورای عالی هماهنگی اقتصادی، مصوب سال هزار و چهارصد، تا کنون، آخرین بخشنامه رفع تعهدات ارزی اعلام شده از سوی دولت بوده و هنوز بخشنامه‌ای، تحت عنوان بخشنامه رفع تعهدات ارزی تصویب و منتشر نشده است!